انواع ارتودنسی و وسایل ارتودنسی
انواع وسایل و تجهیزات ارتودنسی (بریس،پلاک،کش، هدگیر)
معمولاً هر وقت کسی به اصطلاح ارتودنسی یا متخصص ارتودنسی اشاره می‌کند، به طور ناخودآگاه تصاویری از بریس‌های فلزی و سیم‌کشی دندان‌ها و تجهیزات ارتودنسی در ذهن ما مجسم می‌شود. البته با وجود آنکه سیم‌کشی دندان‌ها مهمترین زمینه فعالیت تخصصی در ارتودنسی به شمار می‌رود، اما خدمات ارتودنسی دکتر علیرضا خدیوی در عمل فقط به سیم‌کشی دندان‌ها محدود نمی‌شود، بلکه خدمات گسترده دیگری بخصوص به منظور مرتب کردن دندان‌ها و اصلاح موقعیت فک‌ها را نیز شامل می‌شود.
متخصصین ارتودنسی خدمات و روش‌های درمانی و وسایل ارتودنسی بسیار زیادی را برای رفع این گونه مشکلات در بیماران ارائه می‌دهند. در این مقاله توضیحاتی در مورد خدماتی که متخصصین ارتودنسی انجام می‌دهند، ارائه می‌کنیم.
سیم‌کشی
اگرچه سیم‌کشی دندان‌ها تنها خدماتی نیست که متخصصین ارتودنسی ارائه می‌کنند، اما در واقع اولین و مهمترین درمان ارائه شده توسط آنهاست. سیم‌کشی شامل استفاده از براکت‌ها، سیم‌ها و کش‌هایی است که برای یک دوره زمانی معین به طور پیوسته به دندان‌ها بسته می‌شوند تا دندان‌ها را صاف و ردیف کنند. سیم‌کشی دندان‌ها برای تعداد زیادی از افرادی که به دنبال اصلاح طرح لبخندو ایجاد دندان‌هایی زیبا و بی‌نقص هستند، انجام می‌شود.
علاوه بر آن از سیم‌کشی دندان‌ها به منظور درمان انواع ناهنجاری‌های فک و دندان از جمله اوربایت،آندربایت، شلوغی دندان‌ها، کراس بایت و یا فاصله زیاد بین دندان‌ها در افرادی که با این مشکلات مواجه هستند، استفاده می‌شود. همان طور که می‌دانید، اغلب بریس‌هایی که برای سیم‌کشی دندان ها استفاده می‌شوند از نوع فلزی هستند و برای کودکان از کش‌های رنگی و جالب در براکت‌های آن استفاده می‌شود. اما براکت‌های نوع سرامیکی و شفاف یا بیرنگ نیز وجود دارد که از آنها برای افرادی که نمی‌خواهند سیم‌کشی دندان‌هایشان خیلی مشخص باشد، استفاده می‌شود.
کش‌های ارتودنسی (کش لاستیکی)
استفاده از کش ارتودنسی (یا کش‌های لاستیکی) باعث بهبود همردیفی بین دندان‌های بالا و پایین می‌شود. بیماران باید کش‌های ارتودنسی را طبق دستور دکتر مبینا ملایی متخص ارتودنسی استفاده کنند و به خاطر داشته باشند که اگر این کش‌ها دقیقاً مطابق با دستور تجویز شده استفاده شوند، کارآیی آنها بسیار بیشتر خواهد بود.
بریس‌های متحرک
بریس‌های متحرک نیز مانند سیم‌کشی‌های سنتی، به صاف و مرتب شدن دندان‌ها کمک می‌کنند. از این بریس‌ها برای افرادی استفاده می‌شود که می‌خواهند مشکل آندربایت، اوربایت، اپن بایت، کراس بایت و یا شلوغی و بی‌نظمی دندان‌های خود را درمان کنند. بریس‌های متحرک غالباً به شکل باکس های شفاف و نامرئی هستند که به صورت سفارشی و متناسب با اندازه دندان‌های شما ساخته می‌شوند و به شکل یک قالب بر روی دندان‌ها قرار می‌گیرند تا آنها را مرتب کرده و طرح لبخند شما را اصلاح کند. این بریس‌ها از جنس مواد پلاستیکی ساخته می‌شود تا در ظاهر از دید دیگران کاملاً مخفی باشد.
فضا نگه‌دارنده
هنگامی که دندان‌های شیری کودکان زودتر از زمان معمول خود می‌افتد، باید به جای آنها از وسایل ارتودنسی بنام فضا نگه‌دارنده استفاده شود تا دندان‌های دیگر به طرف فضای خالی ایجاد شده در اثر افتادن آن دندان رشد نکنند. از فضا نگه‌دارنده‌ها برای خالی نگه داشتن این فضا تا زمانی که دندان‌های شیری بریزند و دندان‌های دائمی به جای آنها شروع به رشد کنند، استفاده می‌شود.
فضا نگه‌دارنده‌های نوع ثابت از یک نوار فلزی و یک سیم فلزی تشکیل شده‌اند. نوار فلزی به دور یک دندان ثابت در کنار جای خالی دندان افتاده بسته می‌شود و سیم فلزی تا دندانی که در سمت دیگر این فضای خالی قرار دارد، کشیده می‌شود تا به دندان‌های کناری فشار آورده و فضای خالی را باز نگه دارد.
فاصله‌گذارها
فاصله‌گذارها در واقع حلقه‌های لاستیکی کوچکی هستند که در بین دندان‌های شما قرار داده می‌شوند تا به آنها فشار آورده و بین دندان‌ها فاصله ایجاد کنند تا در جلسه بعدی بتوان از این فاصله‌ها برای نصب کش‌های ارتودنسی استفاده کرد. در واقع فاصله‌اندازها قبل از آنکه متخصص ارتودنسی کش‌های لاستیکی را به دندان‌های شما ببندد، از بین دندان‌ها برداشته می‌شوند. جنس و شکل فاصله‌اندازها به گونه‌ای طراحی شده است که غذاهای چسبنده، خلال دندان و نخ دندان به آنها گیر نمی‌کند.
هربست (Hebst)
هربست (Herbst) وسیله‌ای است از طریق فشار دادن فک پایینی به طرف جلو و دندان‌های آسیاب بالایی به طرف عقب، باعث کاهش شدت عارضه اوربایت می‌شود. این وسیله ثابت اغلب برای جوانان و نوجوانان استفاده می‌شود و باید به مدت حدود 12 تا 15 ماه در دهان باقی بماند.
انواع مختلف بریس
بریس‌ها از جمله مهمترین ابزار و وسایل ارتودنسی هستند که در انواع مختلفی با توجه به نوع ارتودنسی وجود دارند، که شامل مدل های متنوعی هستند:
بریس فلزی
بریس‌های فلزی ساده‌ترین و پراستفاده‌ترین بریس‌ها در درمان ارتودنسی هستند. براکت‌های فلزی کوچکی که بر روی دندان‌ها چسبانده شده و سپس سیمی فلزی از میان آنها عبور می‌کند. جنس این بریس‌ها، استیل ضدزنگ است و متداول‌ترین وسیله در ارتودنسی به شمار می‌روند.
در این نوع بریس ازتودنسی، از باندهای فلزی برای پیچیدن دور دندان‌های آسیا استفاده می‌شود، براکت‌های کوچک‌تر با سیمان به دندان‌های جلویی چسبانده شده و سیم فلزی باریکی نیز در امتداد براکت‌ها کشیده شده تا دندان‌ها را در مسیر درست هدایت کند.
بریس سرامیکی
بریس سرامیکی یا نوع شفاف دیمون نوع دیگری از بریس‌ها هستند که به جای نمونه‌های فلزی استفاده می‌شوند. این بریس‌ها کاملا شفاف یا همرنگ دندان‌ها بوده تا از بیرون قابل مشاهده نباشند. تنها سیمی فلزی و باریک که از میان آنها عبور می‌کند دیده می‌شود. اجزای بریس‌های سرامیکی و شفاف تقریبا مشابه با نوع فلزی بوده، اما قسمت‌هایی که بر روی دندان‌های سطح جلو قرار می‌گیرند، شفاف هستند. افرادی که تمایلی به دیده شدن بریس‌ها ندارند، از این نوع استفاده می‌کنند.
بریس لینگوال
نوع دیگری از بریس مورد استفاده، بریس فلزی است که در پشت دندان‌ها قرار می‌گیرد. این بریس برای افرادی که تمایلی به دیده شدن بریس‌های ارتودنسی لینگوال خود ندارند، استفاده می‌شود. این نوع بریس هزینه بیشتری نسبت به نمونه‌های دیگر دارد و تحمل کردن آن سخت از آنهاست. نحوه کار این بریس نیز همانند نمونه‌های دیگر با وارد کردن فشار ملایم و حرکت دندان‌ها در جهت درست است. استفاده از این نوع بریس هزینه ارتودنسی را کمی بالا می برد.
پلاک های نامرئی
در این روش از پلاک‌هایی کاملا شفاف و ظریف استفاده شده که شباهت زیادی به محافظ‌های دندان دارند. معمولا در فاصله‌های دو هفته‌ای باید توسط دندانپزشک تعویض شوند تا تأثیر خود را برای جابجایی و مرتب شدن دندان‌ها نشان دهند. این پلاک‌ها به طور مداوم استفاده شده و فرد تنها برای غذا خوردن می‌تواند آنها را از دهان خارج کند.
براکت ارتودنسی
همان‌طور که در بالا نیز گفته شد براکت‌ها قطعات فلزی یا سرامیکی از تجهیزات ارتودنسی هستند که روی سطح دندان چسبانده شده و به عنوان قطعه مهمی برای حرکت دندان‌ها کاربرد دارد. براکت‌ها دارای شیاری هستند که سیم قوسی را درون خود نگه می‌دارد. معمولا از باند برای قرارگیری براکت روی سطح دندان استفاده می‌شود. گاهی اوقات نیز به کمک سیمان، بر روی سطح دندان چسبانده می‌شود.
هوک
هوک یکی دیگر از تجهیزات ارتودنسی است. هوک‌ها اتصال‌های بسیار کوچکی هستند که بر روی براکت قرار گرفته و به کش متصل می‌شوند. هوک برای محکم نگه داشتن اتصالات جانبی استفاده می‌شود. معمولا هوک بر روی سیم قرار می‌گیرد.
بایت توربو
بایت توربو که به آن براکت توربو نیز گفته می‌شود، وسیله‌ای مانند دکمه فلزی با سایز کوچک است. این ابزار ارتودنسی در قسمت پشتی دندان‌های فک بالا قرار می‌گیرد. مهمترین کاربرد آن این است که به عنوان مانعی در بسته شدن فک عمل کند. در واقع برای جلوگیری از فرو رفتن بیش از حد فک‌ها در یکدیگر از این وسیله استفاده می‌شود.
باکال تیوب
قطعه فلزی کوچکی که روی باند و دور دندان آسیا قرار می‌گیرد، باکال تیوب نام دارد. باند دندان آسیا با دیگر باندها متفاوت است. این باند دارای شیارهایی است که سیم ارتودنسی، ضربه گیر لب و برخی دیگر از تجهیزات را نگه می‌دارد.